Nỗi khát khao đoạt giải Nobel Hòa Bình của Donald Trump qua thượng đỉnh Nga - Mỹ, Tư tưởng « Đại Israel » gây bất ổn Trung Đông, Thế giới quay lưng với nỗi thống khổ của phụ nữ Afghanistan dưới ách Taliban, là những chủ đề chính trong tạp chí Thế Giới Đó Đây tuần này.

Nếu thượng đỉnh Trump - Putin cuối tuần này tại Alaska, khiến cả thế giới đổ dồn sự chú ý, với hy vọng cuộc chiến kéo dài hơn ba năm ở Ukraina sẽ chấm dứt, thì tại Nhà Trắng, « hòa bình cho Ukraina » dường như chỉ là cái cớ để tăng uy tín và để giúp Donald Trump đến gần với giải Nobel Hòa Bình, mà chủ nhân Nhà Trắng khao khát từ bao năm qua.

Nhật báo Dagens Naeringsliv của Na Uy ngày 14/08 đưa tin tổng thống Mỹ Donald Trump đã gọi điện cho bộ trưởng Tài Chính Na Uy Jens Stoltenberg vào tháng Bảy để thảo luận về thuế quan, đồng thời cũng đề cập đến giải Nobel Hòa bình. Đây không phải là lần tiên Donald Trump đề cập đến giải thưởng cao quý này. Nhật báo Na Uy cho biết, nguyên thủ Hoa Kỳ cũng đã nhiều lần nêu vấn đề này với ông John Stoltenberg, cựu tổng thư ký Liên Minh Bắc Đại Tây Dương.

Ngay từ nhiệm kỳ đầu, Donald Trump đã tự mô tả mình là một người “vì hòa bình”, với nỗi ám ảnh thua kém “giải thưởng” so với các tổng thống tiền nhiệm, đặc biệt là Obama. Điểm khác biệt là trong nhiệm kỳ thứ hai này, “Trump thật sự muốn nhận được giải”, theo như nhận định của một quan chức Mỹ. Điều này cũng nằm trong tầm nhìn “First America” (Nước Mỹ trên hết) của ông Trump. Một quan chức của Nhà Trắng chia sẻ, “đối với Trump, trong mỗi thảo thuận hòa bình được ký kết, Hoa Kỳ đều có một lợi ích kinh tế nào đó”.

Thời gian gần đây, Nhà Trắng tích cực vận động hành lang để thỏa mãn ám ảnh đó của chủ nhân Donald Trump. Hồi tháng Hai vừa qua, trong một cuộc gặp với thủ tướng Israel tại phòng Bầu Dục, tổng thống Trump bộc bạch : “Thật đáng tiếc, tôi xứng đáng nhận được giải Nobel Hòa bình, nhưng họ sẽ không bao giờ trao cho tôi giải này”.

Khi trở lại Nhà Trắng, ông khẳng định cuộc chiến tại Ukraina là chiến tranh của Biden, và cả cuộc tấn công khủng bố của Hamas vào Israel, dẫn đến cuộc trả đũa dẫn đến thảm họa ở Gaza… tất cả những cuộc chiến đó sẽ không bao giờ xảy ra nếu ông là tổng thống vào lúc đó.

Trên mạng xã hội Truth Social, ông tự nhận công lao về mình, với những lời lẽ cay đắng, cho rằng dù có làm gì chăng nữa thì cũng sẽ chẳng nhận được giải Nobel Hòa bình. Ông đưa ra một danh sách dài các cuộc xung đột “nhờ Trump” đã chấm dứt. Chẳng hạn như cuộc xung đột giữa Ấn Độ và Pakistan, thỏa thuận giữa Rwanda và CH Congo, hay hiệp ước giữa Azerbaidjan và Armenia. Thậm chí, “dù có giải quyết được xung đột giữa Israel và Iran, hay giữa Nga và Ukraina”, thì giải cũng không đến tay ông.

Hôm thứ Năm vừa qua, trong phòng Bầu Dục, tổng thống Hoa Kỳ một lần nữa khẳng định “tôi đã giải quyết 6 cuộc chiến trong vòng 6 tháng qua, và tôi rất tự hào về điều này”.

Giải thưởng này cũng trở thành một cách để các lãnh đạo quốc tế lấy lòng ông Trump. Theo trang Politico, nhiều lãnh đạo quốc tế, từ các nước châu Phi, đến các nước Đông Nam Á, như Cam Bốt, Pakistan, hay Israel cũng kêu gọi đề cử giải thưởng này cho ông Trump.

Định nghĩa hòa bình của Donald Trump song song với tư tưởng bành trướng

Song song với các chiến dịch quảng bá hình ảnh về hòa bình, theo Le Monde, Donald Trump lại đưa ra đe dọa bành trướng, từ việc sáp nhập Groenland, vốn thuộc Đan Mạch, cho đến việc giành quyền kiểm soát kênh đào ở Panama và không loại trừ khả năng dùng vũ lực, và vô lý hơn là việc biến láng giềng Canada thành bang thứ 51 của Hoa Kỳ.

Chính quyền Trump cũng đã cắt viện trợ cho châu Phi, giải tán Cơ quan hỗ trợ phát triển quốc tế (USAID ), một hành động bị lên án là “dẫn đến cái chết của những đứa trẻ nghèo nhất thế giới”. Chính quyền Trump cũng đã trục xuất những người di dân khỏi lãnh thổ Hoa Kỳ mà không cần tuân thủ những quy định của Nhà nước pháp quyền.

Với hàng trăm người được đề cử mỗi năm, những người chiến thắng sẽ được chọn bởi Ủy ban Nobel Na Uy, gồm 5 thành viên, do Quốc hội Na Uy bổ nhiệm, theo như mong muốn của Alfred Nobel từ thế kỷ 19. Trang NBC News, trích dẫn một nhà ngoại giao, cho rằng Nobel Hòa Bình không phải là giải cần phải vận động để được trao. Giải thưởng này được đưa ra bởi những người độc lập, có ý kiến riêng, các cuộc thảo luận được bảo mật và “không ai có thể mua giải. Na Uy cũng không cần tiền”. Ủy ban của Na Uy nhận danh sách đề cử đến hết tháng Giêng và công bố kết quả vào tháng 10.

Trong chuyến thăm Nhà Trắng hồi tháng 4, khi được hỏi về triển vọng ông Trump giành giải Nobel Hòa bình, thủ tướng Na Uy Jonas Gahr Støre đã trả lời : “Giải thưởng đó do một ủy ban riêng biệt chịu trách nhiệm hoàn toàn theo cách riêng của họ và tôi không thể bình luận về điều đó”.

Trước những áp lực, từ các chiến dịch quảng bá hình ảnh, cách xây dựng liên minh chính trị, vốn là những yếu tố then chốt mà Trump am hiểu, báo Mỹ NBC News đặt câu hỏi : “Không ai rõ liệu Ủy ban Nobel có dễ bị thuyết phục hay không ?” Nhưng định chế này lại hoàn toàn tách biệt với thế giới đó. Trong di chúc của mình, Alfred Nobel đã tuyên bố rằng giải thưởng này sẽ được trao cho những “người đã làm nhiều nhất hoặc tốt nhất công việc vì tình hữu nghị giữa các quốc gia”.

Một tổ chức tư vấn của Na Uy đã nêu ra một danh sách những người có khả năng đoạt giải Nobel hòa bình 2025, gồm Liên đoàn phụ nữ vì hòa bình và tự do, Cơ quan xử lý khẩn cấp Sudan, Thủ tướng Qatar, Văn phòng OSCE về các Thể chế Dân chủ và Nhân quyền, nhưng không đề cập đến tên của Trump.

Nga tăng cường giám sát trẻ em nhập cư để « ngăn chặn hành vi phạm tội »

Tại Nga, hôm 13/08 vừa qua, báo Nga Vedomosti đưa tin các giáo viên tại Nga được khuyến nghị giám sát những đứa trẻ có nguồn gốc nhập cư để phát hiện khả năng có hành vi phạm tội. Một văn bản hướng dẫn cụ thể của bộ Giáo Dục và bộ Nội Vụ được đăng tải trên trang web của sở Giáo Dục tại một số khu vực như Bachkortostan, Sverdlovsk và Smolensk.

Văn bản này đưa ra một danh sách các hành vi cần giám sát, kiểm tra các học sinh có những thái độ, hành động lệch lạc. Ví dụ, những học sinh nộp bài viết thể hiện sự coi thường đối với lịch sử, các giá trị truyền thống của Nga và các biểu tượng Nhà nước. Cách ăn mặc, tác phong, đồ vật mang theo, có những đặc điểm của tôn giáo, chủ nghĩa cực đoan, tôn giáo cực đoan… Giáo viên cũng phải lưu ý đến các cuộc trò chuyện giữa các học sinh về các chủ đề chính trị, xã hội và tôn giáo, trong đó những phán đoán cực đoan và dấu hiệu của sự không khoan dung được thể hiện.

Để ngăn chặn những hành vi này, các trường có thể tổ chức những sự kiện để giảng dạy học sinh về các giá trị tinh thần và tâm linh của Nga, học về những nền tảng pháp luật, các ứng xử xã hội và lịch sử của Liên Bang Nga, hoặc tổ chức các giờ học về « Học cách sống không xung đột », « tình hữu nghị giữa các dân tộc », « chúng ta khác nhau nhưng vẫn đoàn kết »…

Các giáo viên cũng được khuyến nghị có các cuộc trò chuyện với từng học sinh riêng biệt, và ẩn danh, « một cách không chính thức », để hiểu rõ hơn về tinh thần, thái độ của học sinh.

Những biện pháp này được áp dụng đối với những học sinh đến từ các gia đình nhập cư ở Nga, và cả cho cha mẹ của các em, vì « trường học là nơi gặp gỡ giữa những người nhập cư và thế giới chính thức ». Sứ mệnh của các giáo viên là « xây dựng mối quan hệ hợp tác dựa trên liên lạc và tin tưởng ». 

Theo chủ tịch Ủy ban Điều tra Nga Alexander Bastrykin, "hành vi phạm tội của trẻ vị thành niên nhập cư là một vấn đề đáng quan ngại. Số vụ phạm tội đã tăng 8 % vào năm 2024, từ 253 lên 381". Báo Nga nêu rõ là tài liệu chỉ mang tính khuyến nghị, nhưng không mang tính bắt buộc và các trường có thể không cần thực hiện.

Tư tưởng « Đại Israel » vẫn tồn tại ở Nhà nước Do Thái

Về thời sự Trung Đông, trong một cuộc phỏng vấn trên kênh i24news, ngày 12/08, thủ tướng Israel Benjamin Netayahu tuyên bố  nhận thấy một liên kết mạnh với tầm nhìn « Đại Israel ». Đây là một chủ trương, hệ tư tưởng chính trị, ủng hộ việc mở rộng biên giới Israel, bao gồm Cisjordanie và dải Gaza, cũng như một phần của Liban, Syria, Jordanie, và vùng Sinai ở Ai Cập. Đại Israel cũng ám chỉ đến « Vùng đất hứa cho những người con của Israel » được đề cập đến trong Sách Sáng Thế.

Tiến sĩ về nghiên cứu khoa học chính trị tại EHESS, chuyên gia về khu vực Trung Đông, Thomas Vescovi trả lời RFI Pháp Ngữ, cho biết : « Tư tưởng này vẫn tiếp tục có nhiều người ủng hộ tại Israel, đặc biệt là phe cực hữu trong chính phủ đương nhiệm. (Ví dụ, bộ trưởng tài chính Bezalel Smotrich đã công khai đệ trình bản đồ bao gồm một số nước Ả Rập, được đề cập đến trong hệ tư tưởng này.) Tuy nhiên, mọi người thường quên rằng Netanyahu đi lên từ đảng Likud, cũng có cùng hệ tư tưởng này, và tiếp tục thúc đẩy tầm nhìn « Đại Israel », có thể nói là có chút gì đó « mang tính cứu thế trong chiến lược chính trị của Israel ».

Ngay sau phát biểu của ông Netanyahu, nhiều nước Ả Rập đã mạnh mẽ chỉ trích Israel và yêu